GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE ANDEZİT TAŞI

Geçmişten Günümüze Andezit Taşı

Geçmişten günüzümüze andezit taşı yapılarda kullanımı yapılan andezit taşı ürünlerini incelemesini gerçekleştirdiğimizde ilk olarak ifade etmek isteriz ki her bir ürün grubu için farklı koşullar ve buna karşılık olarak dayanım durumları oluşmaktadır. Bizler yapı malzemelerinin dayanımını test ve deneyler ile yapılacağına inanıyoruz. Ancak gerçek test ve deneylerin yanında asıl önemli olan durumların başında ürünün kullanımının yapıldığı alanlarda doğrudan nasıl davrandığını incelemek daha doğru sonuçların elde edilmesini sağlamaktadır. Bizler bundan dolayı üretimini dedelerimizden bu yana yaptığımız ürün için tarihini ve tarihi yapılarda nasıl kullanımının yapıldığını inceleyerek işe başladığımızı ifade etmekte fayda buluyoruz.  Bu kapsamda ilk olarak ifade etmek isteriz ki ürünlerin kullanım alanları ürünlerin özellikleri ile doğrudan etkileşim içinde olması oldukça büyük önem arz etmektedir. Bu durum aslında tüm ürün grupları için geçerlidir. Bir ürün grubu zemin kaplamasında iyi performans sergilemesi duvar kaplamasında aynı durumu göstereceği anlamına gelmediği gibi duvar kaplamasında olumsuz davranışlar sergileyeceği anlamına gelmemektedir. Bu kapsamda ilk olarak ifade etmek isteriz ki üretimini ve uygulamasını yaklaşık bir asırdan beri yaptığımız andezit taşı için bizler bu yazımızda tarih boyunca nasıl kullanımının yapıldığını ve yapılarda nerelerde kullanımının yapıldığının yanında üretimine nasıl başlandığını kısaca anlatarak bilgi sahibi olmanızı sağlamaya çalışacağız. İlk olarak ürünün nasıl çıkarıldığı hakkında bilgileri vererek işe başlamak doğru olacaktır. Bilindiği üzere ham olarak dağlarda bulunan ürünün düzen ham bloklar halinde üretimi yapıldığını ifade etmek yanlış olmayacaktır. Bu elde ediliş yaklaşık elli sene öncesinde tamamen el işçiliği ile elde edilmektedir. Ancak son zamanlarda daha önceki yazılarımızda ifade ettiğimiz gibi iş makineleri yardımıyla yapılmaktadır. El işçiliği ile elde edilen ham bloklar parçaları çiviler yardımıyla kırılarak ilk olarak düzensiz plaklar elde edilmektedir. Bu şekilde elde edilen plaklar ilk olarak ebatsız ve yüzeyleri oldukça formsuz bir şekilde bizleri karşılamaktadır. Ancak zamanla işleme yapılarak tamamen el işçiliği ile ürünlerin oluşumu elde edilmektedir. Bu oluşumda çekiç ve murç adı verilen el işçiliği ile ürünlerde düzleme yapılmaktadır. Bu işlem ile yapılan ürünlerde sabit bir kalınlık ve sabit bir genişliğin olmasını istemek neredeyse imkansız olduğu kadar ebatlar kalınlık anlamında oldukça fazla olarak bizleri karşılamaktadır. Ancak bu durumun avantajı olarak kalın ürünlerde oldukça yüksek bir ısı yalıtımı ve oldukça yüksek bir dayanım olduğunu ifade edebiliriz. Bununla beraber ürünlerin sertlik derecelerinin yüksek olması onların aşınmasını engellediği kadar oynamasını ve kırılmaları ortadan kaldırmaktadır. Bu kapsamda üretimi yapılan yapıları incelediğimizde Osmanlı ve Selçuklu yapılarında kullanımı yapılan ürünlerin hemen hepsi başkentimizde Ankara taşı kullanılarak elde edilmiştir. Bundan dolayı başkentimizde taş işçiliği oldukça çok yapılmakta olup bu sektör oldukça gelişmiş olarak bizleri karşılamaktadır. Restorasyonunu yeni yaptığımız Ankara evleri işinde bizleri karşılayan bir gerçeği şu şekilde ifade edebiliriz. Yapılarda taşıyıcı olarak kullanımı yapılan andezit taşı günümüzde hale görevini yerine getirmektedir. Bunda en büyük paya uygulayıcı ustaların tecrübelerinin yanında ürünlerin oldukça dayanımı yüksek olması gösterilmektedir. Kullanımı yapılan ürünlerin her biri belli bir sıra ile sökülmekte olup tekrar kullanıma tabi tutulduğunu ifade edebiliriz. Bunun nedeni ham maddenin oldukça sağlam olması ve günümüzde hale işlevini yerine getirebiliyor olmasıdır. Ancak bunun yanında ağaç iskeletlerde bunu söylemek oldukça zordur. Bunun nedeni ürünlerin dış hava koşullarına karşı dayanımının oldukça düşük olması gösterilmektedir. Bununla beraber ürünlerin yapılarda taşıyıcı malzeme olarak kullanımı oldukça sıklıkla yapılmaktadır. Bu kullanım ile hem sağlamlık elde edilmekte hem de yapılarda ısı yalıtımı ve darbelere karşı koruma sağlanmaktadır. Bununla beraber belli bir süre sonra ürünler çeşitli motifler kazandırılarak çeşme, şadırvan ve önemli yapıtlarda giriş alanları için kullanımı yapılmaktadır. Bu kullanımlarda el işçiliği ile işleme yapıldığını ifade edebiliriz. Bu işçilik ile üretimi yapılan ürünler birçok yapıda kendine yer bulmaktadır. Bu işlemin ardından ürünlerin yapılarda dış çevre düzenlemesinde kullanımı yapıldığını ifade edebiliriz. Bu işlerde genelde plaklar halinde ürünler kullanımı yapılmaktadır. Bununla beraber ürünlerin madenlerden çıkarılması süreci günümüze kadar gelmektedir. Ancak kullanımı yapılan ham maddeler geçmişte genelde başkentimizde işlenerek alanlara taşındığını ifade edebiliriz. Bunun nedeni ürünlerin ham maddelerinin en sağlam ve dayanımı yüksek olan kısımlarının başkentimizde yer alması gösterilmektedir. Bundan dolayı andezit taşı diğer adı olarak Ankara taşı olarak bilinmektedir. Bununla beraber andezit taşının günümüzde kullanımı oldukça yaygın olarak devam etmektedir.